Bệnh cúm A(H1N1) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút cúm A(H1N1) mới gây ra. Vi rút mới này có các vật liệu di truyền do sự cộng hợp gen của của 3 loại vi rút cúm: Một phần của virus cúm lợn, một phần của virus vi rút cúm gia cầm và một phần của virus vi rút cúm mùa, chứ không phải là hiện tượng đột biến gen.
Đây là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút cúm gây nên. Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao và lây lan rộng và nhanh trong cộng đồng.
Phương thức lây truyền:
Vi rút cúm A(H1N1) có khả năng lây từ động vật sang người, từ người sang người và ngược lại. Đường lây truyền chủ yếu là qua các giọt nước bọt hay dịch tiết mũi họng có kích thước nhỏ khoảng 5 micrômét bắn ra khi chúng ta nói chuyện, hắt hơi, ho. Những giọt nước bọt hay dịch tiết mũi, họng bắn ra sau khi phát tán ra môi trường lại rơi xuống các bề mặt, dụng cụ, sàn nhà. Bàn tay chúng ta xờ mó vào các bề mặt dụng cụ, sàn nhà và qua bàn tay chúng xâm nhập lên mắt, mũi, miệng. Người ta có thể nuốt hoặc hít phải những phần tử có chứa vi rút này. Vi rút cúm có thể sống vài giờ trên bề mặt dụng cụ, sàn nhà, bàn tay sau nhiều giờ và lâu hơn ở trong không khí ẩm, lạnh, không được lưu thông, ví dụ như môi trường trong phòng điều hòa.
Khi xâm nhập vào cơ thể vi rút sẽ cư trú tại vùng hầu họng, nhân lên, lan vào trong niêm mạc phế quản và xuống phổi. Khi cơ địa người bị nhiễm giảm sức đề kháng thì sẽ phát bệnh. Theo tổng kết thì trong tổng số những ca tử vong do cúm A(H1N1) cho đến nay đều rơi vào những người bệnh có cơ địa yếu như: Người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người mắc bệnh mạn tính ở đường hô hấp và các bệnh mạn tính khác như: Tiểu đường, tim mach, huyết áp…Trên cơ địa những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch như HIV mà đồng nhiễm cúm A(H1N1) thì cực kỳ nguy hiểm, vì vậy những người những có cơ địa bị suy giảm miễn dịch, cần chú ý các biện pháp phòng bị lây nhiễm cúm, khi có nghi nghờ bị nhiễm cúm A(H1N1), cần đi khám phát hiện sớm, điều trị kịp thời, hạn chế tối đa các biến chứng nặng.
Nếu người khỏe mạnh có sức đề kháng tốt vi rút sẽ nhanh chóng bị tiêu diệt và có thể tự khỏi, những người này chỉ cần theo dõi tại nhà không cần phải đến bệnh viện.
Người bị nhiễm vi rút cúm A(H1N1) có khả năng truyền cho những người xung quanh trong thời gian 1 ngày trước tới 7 ngày sau, kể từ khi có triệu chứng bệnh.
Bệnh lây lan nhanh khi có sự tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, đặc biệt ở nơi tập trung đông người như : Bến tàu, bến xe, trường học, nhà trẻ…
Để chẩn đoán ca bệnh cúm A(H1N1) cần dựa vào các yếu tố và triệu chứng sau:
1. Yếu tố dịch tễ:
– Sống hoặc đến từ vùng có dịch cúm A(H1N1).
– Tiếp xúc gần với ngời bệnh, nguồn bệnh.
2. Triệu chứng lâm sàng: Bệnh diễn biến cấp tính và có một số biểu hiện sau:
– Sốt (thường trên 38oC).
– Các triệu chứng về hô hấp:
+ Viêm long đường hô hấp.
+ Đau họng.
+ Ho khan hoặc có đờm.
– Các triệu chứng khác: Đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, nôn, tiêu chảy.
– Nhiều trường hợp có biểu hiện viêm phổi nặng, thậm chí có suy hô hấp cấp và suy đa phủ tạng.
3. Cận lâm sàng: Xétnghiệm: Dương tính với Virus cúm A(H1N1)
Phòng bệnh:
Vi rút cúm A(H1N1) có đặc điểm là sức đề kháng của chúng rất yếu, rất dễ bị bất hoạt, và nhanh chóng bị tiêu diệt bởi bức xạ mặt trời và tia cực tím, bị tiêu diệt ở nhiệt độ 700c và các chất tẩy rửa thông thường. Vi rút cúm A(H1N1) không có gen độc lực và gen làm tăng tính lây truyền, chúng rất ổn định về bộ gen và cấu trúc gen giống nhau ở trên toàn cầu nên sẽ nhanh chóng tìm được vắc xin phòng chống loại vi rút cúm này. Trước tình hình dịch bệnh hiện nay, Chúng ta không được lơ là chủ quan, nhưng cũng không nên hoang mang lo lắng mà hãy bình tĩnh, theo dõi trên các phương tiện thông tin đại chúng về tình hình dịch bệnh và các biện pháp ứng phó với dịch.
Sau đây là những khuyến cáo về phòng tránh cúm A(H1N1) của Bộ Y tế
1/ Khi có biểu hiện Sốt cao, ho, đau họng, mệt mỏi mọi người cần đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, hướng dẫn.
2/ Tránh tiếp xúc với càng nhiều người càng tốt, nếu buộc phải tiếp xúc thì nên đeo khẩu trang để tự bảo vệ cá nhân.
3/ Khi ho, hắt hơi thì phải che miệng bằng khăn giấy, không khạc nhổ bừa bãi.
4/ Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, nhất là sau khi ho, hắt hơi;
5/ Nhỏ mũi, xúc họng hàng ngày bằng dung dịch sát khuẩn.
6/ Tuyệt đối không tự ý mua thuốc và sử dụng Tamiflu khi chưa có hướng dẫn của thầy thuốc.
7/ Hạn chế sử dụng điều hòa, thường xuyên làm vệ sinh và làm thông thoáng nơi ở, nơi làm việc.
8/ Tăng cường dinh dưỡng, sử dụng thức ăn dễ tiêu, uống nhiều nước.
9/ Chỉ đến nơi làm việc và ra nơi công cộng sau khi hết sốt 3 ngày và không còn dấu hiệu của bệnh.
Bs CKI Vũ Thị Phượng – Trung tâm TTGDSK
