Tế bào

Mặc dù thường được cho là đơn vị cấu tạo nhỏ nhất của sinh vật sống, nhưng một tế bào thậm chí còn được tạo nên bởi nhiều thành phần nhỏ hơn, mỗi thành phần đảm nhiệm những chức năng riêng biệt. Các tế bào người có kích thước rất khác nhau, nhưng tất cả đều khá nhỏ. Thậm chí trứng đã thụ tinh là loại tế bào lớn nhất vẫn quá nhỏ để có thể nhìn thấy được bằng mắt thường.

Trứng đã thụ tinh

Các tế bào người có màng để giữ những thành phần của nó lại với nhau. Tuy nhiên, màng tế bào không đơn thuần chỉ là một cái túi. Nó có các receptor giúp phân biệt được giữa tế bào này với tế bào kia. Các receptor còn tương tác với các chất được cơ thể sản xuất ra và với những loại thuốc được đưa vào cơ thể, cho phép các chất hoặc các loại thuốc này có thể đi vào và đi ra khỏi tế bào một cách có chọn lọc. Những phản ứng xảy ra ở các receptor thường làm thay đổi hoặc điều khiển các chức năng của tế bào. Chẳng hạn như insulin gắn vào các receptor trên màng tế bào để duy trì nồng độ đường hợp lý trong máu và cho phép glucose đi vào các tế bào.

Bên trong màng tế bào có hai thành phần quan trọng là bào tương và nhân. Bào tương có chứa những cấu trúc tiêu thụ và chuyển hóa năng lượng để thực hiện những chức năng của tế bào. Nhân tế bào có chứa những vật chất di truyền và những cấu trúc kiểm soát sự phân chia và sinh sản của tế bào. Bên trong mỗi tế bào là các ty thể. Ty thể là những cấu trúc nhỏ cung cấp năng lượng cho tế bào.

Bên trong tế bào

Mặc dù có nhiều loại tế bào khác nhau nhưng hầu hết các tế bào đều có những thành phần giống nhau. Một tế bào có chứa nhân và bào tương được bao bọc trong màng tế bào (là thành phần điều hòa quá trình của các chất vào và ra khỏi tế bào). Nhân tế bào có chứa các nhiễm sắc thể, là vật chất di truyền của tế bào, và hạch nhân sản xuất ra ribosome. Ribosome tạo ra các protein được đóng gói bởi các thể Golgi để có thể rời tế bào. Bào tương bao gồm các thành phần dịch và các hạt cơ quan (organelle), có thể được xem là các cơ quan của tế bào. Lưới nội bào vận chuyển các chất bên trong tế bào. Ty thể tạo ra năng lượng cho các hoạt động của tế bào. Lysosome có chứa các enzyme có thể làm phân hủy các hạt đi vào tế bào. Các trung thể (centriole) tham gia vào sự phân chia của tế bào.

Cơ thể cấu tạo bởi nhiều loại tế bào khác nhau, mỗi loại có cấu trúc và chức năng riêng. Một số loại, chẳng hạn như các bạch cầu, di chuyển tự do, không nối kết với những tế bào khác. Những loại khác, chẳng hạn như các tế bào cơ, được nối kết chặt chẽ với nhau. Một số tế bào, chẳng hạn như các tế bào da, phân chia và sinh sản nhanh chóng; một số khác, chẳng hạn như các tế bào thần kinh, không phân chia và sinh sản ngoại trừ những trường hợp bất thường. Một số tế bào, đặc biệt là các tế bào tuyến, có chức năng chính là sản xuất ra các chất phức tạp, chẳng hạn như các hormon hoặc các enzyme. Chẳng hạn như một số tế bào ở vú sản xuất sữa, một số tế bào ở tụy có chức năng sản xuất ra insulin, một số tế bào lát ở phổi sản xuất ra chất nhầy, và một số ở miệng sản xuất ra nước bọt. Một số tế bào khác có các chức năng chính lại không phải là sản xuất ra các chất – chẳng hạn như các tế bào cơ co thắt lại để tạo ra cử động. Các tế bào thần kinh sinh ra và dẫn truyền các tín hiệu điện tạo ra sự trao đổi giữa hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) và phần còn lại của cơ thể.

Theo The Merck Manuals – Y học NET dịch

Related Posts

Add Comment