Truyện Kiều là tác phẩm tuyệt hảo của văn học Việt Nam. Được đại thi hào Nguyễn Du sáng tác dựa trên cốt truyện tác phẩm Kim Vân Kiều truyện của Trung Quốc trong một lần đi xứ. Nguyễn Du dựa trên cốt truyện Kim Vân Kiều truyện đã sáng tác qua 3254 câu thơ lục bát- thể thơ truyền thống của Việt Nam.
Truyện Kiều kể về nhân vật Thúy Kiều, được sinh ra trong một gia đình trung lưu, có 3 người con: 2 chị em gái là Thúy Kiều và Thúy Vân xinh đẹp rạng ngời, tài sắc vẹn toàn, “mười phân vẹn mười” và em út là Vương Quan. Trong một này đi chơi hội Thanh Minh, Thúy Kiều và Kim Trọng đã gặp nhau. Trước dung nhan và tài sắc vẹn toàn của Thúy Kiều, Kim Trọng đã vô cùng yêu thương, trộm nhớ. Hai người tuy chỉ mới gặp nhau lần đầu nhưng “Tình trong như đã, mặt ngoài còn e”.
Hai người đã trao nhau tín vật và lời thề nguyện. Tuy nhưng, trong thời gian đó, gia đình Kim Trọng có việc nên phải về quê nhà gấp. Chàng hứa khi lên sẽ đón Thúy Kiều về dinh. Trong quá trình Kim Trọng về quê chịu tang chú ruột thì gia đình Thúy Kiều bất ngờ sóng gió. Cha và em trai của Thúy Kiều bị bắt giam. Trong tình cảnh đó, Thúy Kiều vì muốn báo hiếu ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ đã hy sinh thân mình để bán mình chuộc cha.
Trước khi đi, Thúy Kiều đã trao lại tín vật đính ước của mình và Kim Trọng cho em gái Thúy Vân. Sau đó theo chân anh chàng họ Mã đến Lâm Truy
Ở đây, Thúy Kiều gặp Sở Khanh- một người chuyên lừa gạt phụ nữ, hắn có tài tán gái. Sở Khanh đã lừa bán Thúy Kiều cho Tú Bà. Là người chuyên buôn phấn bán hương, đẩy Thúy Kiều rơi vào lầu xanh lần thứ nhất.
Sau đó, Kiều gặp Thúc Sinh một người có học thức, cưới làm vợ lẽ. Tưởng đâu cuộc sống sẽ yên ả trôi qua. Nhưng vợ của Thúc Sinh là Hoạn Thư- người phụ nữ nổi tiếng ghen tuông. Sau những màn đánh ghen của Hoạn Thư, Kiều bỏ trốn khỏi nhà Thúc Sinh và gặp Bạc Bà. Lần thứ 2, Thúy Kiều bị đẩy vào chốn lầu xanh.
Ở lầu xanh, Thúy Kiều gặp được người anh hùng Từ Hải. Cảm thương trước số phận đáng thương của Thúy Kiều, Từ Hải đã lấy Kiều làm vợ. Giúp nàng báo ân, báo oán. Ngỡ đâu yên ấm cho người phụ nữ tài hoa, những Từ Hải bị hãm hại và bị giết. Nàng bị ép lấy một viên thổ quan, trước tủi nhục, Thúy Kiều quyết định nhảy xuống sống Tiền Đường tự vẫn, nhưng may thay được cứu và nàng xuống tóc đi tu. Sau 15 năm lưu lạc, Thúy Kiều gặp lại gia đình, các em.
Truyện Kiều có giá trị nhân văn và nhân đạo hết sức sâu sắc. Nó đã tố cáo xã hội cũ mục nát, chà đạp lên sự lương thiện của con người. Dung túng cho những kẻ lưu manh làm điều xấu xa trong xã hội. Qua đó, tác phẩm truyện Kiều được lấy cốt truyện từ Kim Vân Kiều truyện, đại thi hào Nguyễn Du đã thể hiện tình cảm xót thường trước Thúy Kiều, người con gái tài sắc vẹn toàn, những cuộc sông lại đầy những trông gai trắc trở, bị tước mất quyền mưu cầu hạnh phúc.
Dù thời gian có trôi qua, nhưng những giá trị mà tác phẩm truyện kiều mang lại vẫn luôn ghi dấu trong tâm trí người đọc. Truyện Kiều xứng đáng là tuyệt tác tạo nên tên tuổi của Nguyễn Du. Đề văn trên đã được trường THPT Nguyễn Trung Thiên lấy làm đề thi vào lớp 10.
