Nhiều bệnh nhân bị bệnh viêm xoang mũi vẫn đang phải khổ sở khi phải sống chung với các triệu chứng viêm xoang mà chưa tìm ra phương pháp điều trị viêm xoang mãn tính hiệu quả. Viêm xoang là một loiaj bệnh lý phổ biến ở nước ta với tỷ lệ mắc bệnh là 15 – 20%. Bệnh khởi phát do ảnh hưởng của khí hậu, môi trường, độ ẩm, sinh hoạt, điều kiện sống, sự mẫn cảm của cơ địa và bệnh khó chữa dứt điểm, dễ bị tái phát lại. Bệnh thường dai dẳng, khó chữa dứt điểm và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Nhằm giúp người bệnh có thêm hiểu biết về bệnh cũng như những thông tin hữu ích vè phương pháp điều trị và phòng ngừa căn bệnh viêm xoang, chúng tôi đã có buổi trao đổi với PGS.BS Bùi Văn Chuyên – Chủ nhiệm đề án Kết hợp Đông – Tây y trong điều trị viêm xoang – viêm mũi dị ứng cùng vấn đề này.
Giải đáp các câu hỏi thường gặp về bệnh viêm xoang mũi.
Thưa PGS.BS Bùi Văn Chuyên, tỷ lệ người Việt mắc các bệnh về tai mũi họng trong đó có bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng ngày càng tăng với hơn 30% số người mắc bệnh. Vậy xin bác sĩ cho biết, bệnh viêm xoang là gì và nguyên nhân do đâu dẫn đến bệnh lý này?
PGS.BS Bùi Văn Chuyên: Bệnh viêm xoang mũi thực chất là hiện tượng viêm niêm mạch trong các xoang.
Xoang là các hốc xương rỗng, nàm trong khối xương sọ mặt ở xung quanh hốc mũi và thông với hốc mũi. Các hốc xương này được lót bởi một lớp niêm mạc giống như hốc mũi, hay còn gọi là niêm mạc đường hô hấp. Hai chức năng sinh lý chính của xoang là thông khí và dẫn lưu; các chức năng này được thực hiện nhờ các lỗ thông của xoang. Qua những lỗ thông này, xoang vận chuyển dichj đổ vào hốc mũi và thực hiện việc trao đổi khí. Vì một lý do nào đó mà lỗ thông xoang bị tắc, ứ đọng dịch và dẫn đến viêm xoang.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm xoang mũi , trong đó có kể đến một số các nguyên nhân chủ yếu như:
+ Viêm xoang do dị ứng: Nhiều người bị dị ứng với những thứ xung quanh như lông chó mèo, khói bụi, dị ứng với phấn hoa… dẫn tới viêm xoang. Viêm xoang do cơ địa dị ứng dễ dẫn tới viêm xoang mãn tính.
+ Viêm xoang do bị chấn thương cơ học: Xoang bị chấn thương do bị một tai nạn nào đó dẫn đến vỡ xoang, tụ máu trong xoang hay các chấn thương về áp lực có thể xuất huyết, phù nề niêm mạc gây ra viêm xoang.
+ Viêm xoang do nhiễm khuẩn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh viêm xoang mũi . Khi bị nhiễm khuẩn vùng mũi học như viêm họng, viêm VA ở trẻ em; bệnh lý về răng như sâu răng, viêm tủy, viêm lợi; do siêu vi trùng… đều có thể dẫn tới viêm xoang.
+ Viêm xoang do bị cản trở dẫn lưu xoang: Do bị dị hình ở vách ngăn, ở xoang, khe giữa; hoặc xuất hiện các khối u trong xoang và hốc mũi lâu ngày dẫn đến viêm xoang.
Ngoài ra, những người mắc các bệnh như rối loạn nội tiết, suy nhược cơ thể, đái tháo đường, trào ngược dạ dày… cũng thường dễ bị viêm xoang.
Cũng như nhiều bệnh lý khác, viêm xoang được chia làm hai loại: Viêm xoang cấp tính và viêm xoang mãn tính. Căn cứ vào vị tri các xoang bị viêm, bệnh lại được chia thành: Viêm xoang hàm, viêm xoang bướm, viêm xoang sàng, viêm xoang trán và viêm đa xoang ( viêm nhiều xoang cùng một lúc). Nếu viêm xoang cấp tính không được chữa trị dứt điểm sẽ dễ tái phát đi tái phát lại nhiều lần, tiến triển thành viêm xoang mãn tính.
Có nhiều bệnh nhân đến khi đi khám bệnh mới biết mình bị viêm xoang. Vậy thưa bác sĩ, Bác sĩ có thể cho biết những triệu chứng của bệnh viêm xoang là gì để cho mọi người hiểu rõ hơn và phát hiện bệnh sớm hơn được không?
PGS.BS Bùi Văn Chuyên: Trên thực tế có rất nhiều người nhầm lẫn giữa viêm xoang và một số bệnh lý khác như viêm mũi dị ứng bởi các loại bệnh lý này đều thể hiện các triệu chứng khá giống nhau. Sau đây tôi sẽ nêu ra một số triệu chứng điển hình của bệnh mà nếu gặp mọi người phải cẩn thận chú ý, đi khám ngay để biết mình vị viêm xoang hay không và có cách điều trị phù hợp, kịp thời để tránh bệnh tiến triển thành mãn tính.
Người bệnh phải đối mặt với 4 triệu chứng điển hình đó là: Chảy dịch mũi, đau nhức, điếc mũi, nghẹt mũi. Nếu bệnh nhẹ thường khó phát hiện bởi nó chỉ biểu hiện khá đơn độc, nhwung khi bệnh đã tiến triển nặng hơn thì sẽ có ít nhất 3 trong 4 triệu chứng trên biểu hiện, Ngoài ra, tùy vào từng vị trí viêm của xoang lại có những biểu hiện điển hình khác nhau:
+ Viêm xoang hàm: Đau nhức vùng má
+ Viêm xoang bướm, xoang sàng sau: Vị trí đau nhức ở vùng gáy, dịch chảy vào họng.
+ Viêm xoang trán: Vùng giữa hai lông mày bị đau nhức, thường đau vào một giờ, một khoảng thời gian nhất định, thường là 10 giờ sáng.
+ Xoanng sàng trước: Nhức giữa hai mắt, dịch chảy ra mũi trước.
Ngoài ra, bệnh còn một số biểu hiện khác như: Đau đầu, sốt, chóng mặt, có cảm giác choáng váng khi nghiêng người về phía trước; đau nhức khi hắt hơi mạnh, có khi có cả tia máu bắn ra; ăn không ngon, ngủ không yên giấc; dđau từng cơn vùng quanh mắt…
Vâng, như PGS.BS vừa nêu thì bệnh viêm xoang mũi có rất nhiều biểu hiện khiến cho người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Vậy còn về lâu dài thì bệnh viêm xoang có những biến chứng nguy hiểm gì không thưa bác sĩ?
PGS.BS Bùi Văn Chuyên: Bệnh viêm xoang mũi nếu không được chữa trị kịp thời và dứt điểm sẽ dẫn đến mãn tính, bệnh dai dẳng và tiềm aarnn nhiều nguy hại đối với sức khỏe, thậm chí là đe dọa tới sức khỏe của người bệnh.
Các biến chứng nguy hiểm thường gặp của bệnh viêm xoang là:
– Biến chứng sang các cơ quan lân cận như: Viêm tại giữa, viêm phế quản, viêm họng, viêm thanh quản, viêm phổi. Đối với bệnh viêm xoang mãn tính có thể dẫn tới hội chứng xoang – phế quản, gây giãn phế nang không hồi phục được.
– Biến chứng não: Viêm tắc mạch máu ở xương trán, sọ, đau nhức ở xương trán sau đó thấy sưng vùng xoang trán và lâu dà thành ổ áp xe.
– Biến chứng mắt: Áp xe mí mắt, viêm tấy ổ mắt, viêm thần kinh thị giác hậu nhãn cầu.
Các biến chứng kể trên còn tùy thuộc vào lứa tuổi, cơ địa người bệnh và vị trí xoang viêm. Với những người bị suy giảm miễn dịch, polyp mũi, đái tháo đường, người bị nhiễm cầu khuẩn Stretococcus. Stapylocossus… rất dễ gặp biến chứng khi mắc bệnh viêm xoang. Với những người bị viêm xoang do nấm thì ít bị biến chứng hơn.
Không ngờ bệnh viêm xoang lại có nhiều biến chứng nguy hiểm đến vậy. Vậy thưa bác sĩ, làm thế nào để chữa dứt điểm bệnh viêm xoang?
PGS.BS Bùi Văn Chuyên: Có thể dùng nhiều phương pháp để chữa trị viêm xoang. Có thể điều trị theo phương pháp Đông y, Tây Y hoặc kết hợp Đông Tây y.
Điều trị viêm xoang mũi theo phương pháp Tây y
Gồm điều trị Nội khoa và Ngoại khoa
– Điều trị theo Nội khoa: Điều trị nội khoa kết hợp với nghỉ ngơi và tránh các yếu tố kích thích đối với bệnh nhẹ, còn ở giai đoạn cấp tính.
+ Tác động tại chỗ: Cần đảm bảo để dẫn lưu tốt mũi xoang. Vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý để đảm bảo thống thoáng, xì mũi hoặc hút để trnash ứ đọng dịch bằng cách xông hơi nóng với tinh dầu hoặc khí với dung dịch corticoid và kháng sinh.
+ Tác động toàn thân: Uống hoặc tiêm kháng sinh đường 5 – 7 ngày; chống viêm, hạ đau, giảm sốt ( nếu bệnh nhân sốt cao).
Tuy đây là phương pháo điều trị viêm xoang mũi hiệu quả khi bệnh còn ở giai đoạn cấp tính, nhẹ nhưng cũng không nên áp dụng lâu dài và không thể điều trị xoang được dứt điểm, bệnh dễ bị tái phát lại. Việc lạm dụng các loại thuốc kháng sinh, chống viêm, corticoaid sẽ khiến bệnh dễ kháng thuốc và hại cho cơ thể.
– Điều trị ngoại khoa: Điều trị ngoại khoa đối với trường hợp bệnh là mãn tính, bị tắc nghẽn các lỗ thông mũi xoang do thịt dư hoặc quá nhỏ, hoặc do cấu trúc của xoang bất thường, mỏ móc trong xoang quá lớn, do bị vẹo vách ngăn, polyp xoang, nấm xoang…
Điều trị xoang có tác dụng thông xoang mũi trong một thời gian nhất định nhưng cũng không phải là biện pháp triệt để để điều trị. Nhiều người cho rằng, mổ xoang sẽ chữa được tận gốc xoang viêm hoàn toàn nhưng trên thực tế, tỷ lệ bệnh nhân bị tái phát sau khi mổ lên đến gần một nửa. Ngoài ra, sau khi mổ 70% vẫn còn các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch mũi, nhức đầu.
Bên cạnh đó cũng cần phải xem xét về vấn đề sức khỏe của người bệnh bởi sức đề kháng sẽ bị giảm sút sau mỗi lần mổ, cấu trúc giải phẫu của hệ thống mũi xoang bị phá vỡ ảnh hưởng tới chức năng sinh lý của mũi. Đây chính là tiền đề khiến bệnh viêm xoang tái phát lại và càng khó điều trị hơn.
Điều trị viêm xoang mũi theo phương pháp Đông y
Theo Đông y, viêm xoang mãn tính thuộc dạng Hư hỏa. Để điều trị viêm xoang dứt điểm không đơn thuần chỉ là việc giải quyết viêm nhiễm tại chỗ mà chủ yếu phải bổ âm đề tàng dương, phải chú trọng đến cái gốc ở thận. Một khi đã thiết lập lại được sự cần bằng âm dương trong cơ thể, ngxu tạng, hỏa sẽ tự yên vị, chính khí vững, sức đề kháng tốt lên, tà khí sẽ tự lui, bệnh dần hết.
Điều trị theo Đông y là điều trị từ tận gốc nên hiệu quả cao và ổn định hơn so với phương pháp điều trị bằng Tây y. Từ ngàn xưa, các danh y đã đúc kết các bài thuốc quý và cực kì hiệu nghiệm trong điều trị viêm xoang, chữa viêm mũi dị ứng tận gốc. Những bài thuốc này vẫn còn có giá trị cho đến tận ngày nay.
Bệnh viêm xoang là căn bệnh dễ mắc phải và dễ bị tái phát, vậy bác sĩ hãy cho qusy độc giả một vài lời khuyên để phòng ngừa viêm xoang một cách hiệu quả không thưa bác sĩ?
PGS.BS. Bùi Văn Chuyên: Để có một sức khỏe tốt, một sức đề kháng tốt và không mắc phải loại bệnh lý này, mọi người cần biết cách phòng ngừa viêm xoang. Một số lời khuyên hữu ích sau mà bạn nên thực hiện:
+ Giữ môi trường sống luôn sạch sẽ, tránh khói bụi, chất thải, nấm mốc đặc biệt là ở phòng ngủ.
+ Đeo khẩu trang mỗi khi đi ra ngoài đường để tránh khói bụi, ô nhiễm môi trường, không khí, bụi bặm.
+ Thường xuyên vệ sinh mũi họng bằng nước mũi sinh lý. Nên rửa mũi xoang định kỳ để làm sạch mũi và niêm mạc mũi.
+ Chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe và sức đề kháng cho cơ thể. Không ăn quá nhiều những sản phẩm bơ sữa, tránh uống nước quá lạnh.
+ Đối với người bị dị ứng do cơ địa cần chú ý phòng tránh những thứ dễ gây kidch ứng như phấn hoa, nấm mốc, thức ăn lạ, nước hoa, nhiều gia vị, nhiệt độ thay đổi…
Vâng, xin cảm ơn những chia sẻ chân thành và giải đáp những câu hỏi thường gặp của bệnh viêm xoang mũi của bác sĩ và chúc bác sĩ luôn khỏe mạnh và có nhiều thành tựu hơn nữa trong công tác nghiên cứu và chăm sóc sức khỏe nhân dân!
