Nhân bài viết “Cảnh báo: Tiền mất, tật mang… vì muốn giảm đau nhanh chóng” – một bài viết về hậu quả của việc theo dõi và điều trị bệnh gút không được tốt, mình xin được lược qua một số triệu chứng và biến chứng của bệnh gút cũng như các tác dụng phụ và biến chứng của thuốc điều trị bệnh gút giúp mọi người có cái nhìn khái quát về bệnh cảnh này.
Bệnh gút được đặc trưng bởi sự tăng cao nồng độ acid uric trong máu dẫn tới lắng đọng tinh thể monosodium urat (MSU) cục bộ ở mô hoặc trong khớp. Yếu tố trực tiếp gây bệnh là tinh thể MSU, không phải acid uric hòa tan trong máu nên acid uric máu cao không có nghĩa đã bị gút. Bệnh Gút biểu hiện bằng các cơn sưng khớp cấp tính bên cạnh đó là sự lắng đọng tinh thể MSU mạn tính ở mô đặc biệt là thận. Chẩn đoán bệnh thường áp dụng tiêu chuẩn chẩn đoán Bennett Wood 1968 , tuy nhiên do tình trạng lạm dụng thuốc điều trị làm mất triệu chứng đặc trưng của bệnh và làm xuất hiện thêm các tác dụng phụ của thuốc khiến cho chẩn đoán khó khăn hơn. Điều trị bệnh bao gồm thay đổi lối sống và dùng thuốc chống viêm, giảm đau, giảm acid uric máu. Thuốc chống viêm giảm đau càng được dùng sớm khi có triệu chứng thì tác dụng cắt cơn càng nhanh. Các biến chứng của bệnh gút bao gồm biến chứng liên quan đến bệnh và biến chứng liên quan đến điều trị.
Triệu chứng, biến chứng liên quan đến bệnh
Hạt tophi:
– Đây là biểu hiện của gút mạn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, giảm tự tin giao tiếp xã hội, giảm chức nặng vận động khớp.
– Dò hạt tophi khó liền: đường vào của vi khuẩn gây nhiễm trùng khớp, nếu trên nền bệnh nhân suy giảm miễn dịch do corticoid thì rất dễ nhiễm trùng huyết.
Biến chứng thận:
– Sỏi urat của thận: là loại sỏi không cản quang, chỉ có thể phát hiện qua siêu âm hệ tiết niệu
– Viêm thận kẽ, viêm đài bể thận, nhiễm trùng hệ tiết niệu do ứ nước ứ mủ do sỏi urat
– Suy thận mạn: làm giảm thải acid uric, tăng nguy cơ bị cơn gút cấp, khó khăn khi dùng thuốc chống viêm.
– Viêm tĩnh mạch nông chi dưới: cần điều trị bằng colchicin. Thường gặp ở các bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa đi kèm: tăng huyết áp, tăng đường máu, rối loạn lipid máu, béo trung tâm…
Biến chứng liên quan đến điều trị bệnh
Các biến chứng do dùng chống viêm giảm đau: viêm loét dạ dày tá tràng, ruột non. Tăng đông ở bệnh nhân bị chứng mạch vành. Tăng suy thận. Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
Các biến chứng do dùng colchicin: tiêu chảy cấp, đặc biệt khi dùng quá liều.
Các biến chứng do bị dị ứng thuốc (như allopurinol, kháng sinh…): bệnh nhân bị gút thường có cơ địa rất dễ bị dị ứng, thậm chí có bệnh nhân dị ứng tất cả các thuốc điều trị gút.
Các biến chứng do dùng corticoid:
– Đây là một gánh nặng lớn, thuốc nhóm này rẻ, dễ mua, giảm đau nhanh chóng nên hay bị lạm dụng, Vì lợi nhuận người ta có thể nghiền nhỏ, pha trộn thành các gói bột, viên hoàn tán, dạng chai dịch… bán với giá cao. Bệnh nhân uống thấy giảm đau tốt nghĩ là thuốc đắt tiền tốt, lần sau bị lại uống. Thuốc nhóm này làm giảm thải acid uric qua thận nên làm acid bị tích tự lại thành các hạt tophi, bệnh trở nên mãn tính.
– Một loạt các tác dụng phụ khác của corticoid: làm tăng nguy cơ loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường, đục thủy tinh thể, xuất huyết tiêu hóa, suy thượng thận…
Là người bệnh thông minh, khi bị bệnh hãy đến các cơ sở y tế chuyên khoa có uy tín để tư vấn điều trị, tránh để tiền mất tật mang.
ThS. BS. Nguyễn Thị Thanh Mai
Khoa Khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Bạch Mai
