Dưới đây tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ được phần nào các loại ong cũng như cách xử lý khi bị ong đốt. Từ đó có kinh nghiệm cũng như sự hiểu biết khi gặp phải những trường hợp bị ong đốt nhé.

Những loài ong hay gặp

Ong mật 

Loài ong này khá là thân thuộc với đa số mọi người. Bình thường chúng thuần tính, không tự nhiên đốt người hay động vật. Ong mật thường chỉ chích khi bị khiêu khích.

Sau một lần chích, những con ong này thường sẽ chết đi. Chúng để lại ngòi có độc ong sau khi châm vào da chúng ta.

Ong đất

Đây là loài ong sống ở dưới đất. Độc tố của chúng mạnh hơn ong mật nhưng cũng không quá nguy hiểm. 

Ong vò vẽ

Ong vò vẽ là một trong những loài ong độc ở nước ta. Chúng khá hiền và chỉ đốt người khi nhận thấy bị khiêu khích hoặc tấn công.

Ong bắp cày

Những con ong bắp cày thường có màu màu vàng. Chúng có cơ thể lớn hơn và trông mượt mà hơn ong mật. Thường khá là hay gặp và cũng gây ra tình trạng nặng cho người bị chúng đốt. Đây cũng là loài ong có nọc độc nhất ở nước ta cũng như trên thế giới.

Ong bắp cày hung dữ hơn nhiều các loài ong. Chúng có thể đốt  nhiều lần và không chết sau khi đốt. Nếu bạn bị ong bắp cày đốt, chúng có thể bay theo bạn và đốt thêm nhiều lần khác nữa. Chính vì vậy có thể gây ra tình trạng nguy hiểm cho người bị ong bắp cày đốt.

Các biểu hiện khi bị ong đốt

Ong đốt có thể tạo ra các biểu hiện khác nhau.

Phản ứng nhẹ

Hầu hết các biểu hiện bị ong đốt là nhẹ và bao gồm:

• Đau rát tức thì tại chỗ bị đốt
• Một nốt đỏ ở khu vực đốt
• Sưng nhẹ quanh vùng bị đốt

Ở hầu hết các trường hợp nhẹ, sưng và đau sẽ biến mất trong vòng vài giờ.

Phản ứng vừa phải

Một số người bị ong đốt hoặc côn trùng khác có phản ứng mạnh hơn một chút. Với các dấu hiệu và biểu hiện như:

• Vùng da bị đốt đỏ cực kỳ và lan rộng
• Sưng tấy tại vị trí vết đốt và to dần trong một hoặc hai ngày tiếp theo

Các phản ứng vừa phải sẽ có xu hướng nhẹ đi và hết trong 5 đến 10 ngày. Phản ứng vừa phải không có nghĩa là bạn sẽ bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng vào lần tiếp theo khi bị ong đốt. Nhưng một số người lại có những phản ứng ôn hòa tương tự mỗi khi bị đốt.

Tuy nhiên cũng có một số trường hợp tình trạng sẽ nặng dần lên sau mỗi lần bị ong đốt.

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng

Một phản ứng dị ứng nghiêm trọng (còn gọi là phản vệ) với vết đốt của ong có thể đe dọa tính mạng và cần được điều trị khẩn cấp. Một tỷ lệ nhỏ những người bị ong đốt nhanh chóng bị sốc phản vệ. Các dấu hiệu và triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm:

• Phản ứng trên da, bao gồm phát ban và ngứa và da đỏ bừng hoặc nhợt nhạt
• Khó thở
• Sưng họng và lưỡi
• Mạch yếu, nhanh
• Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu
• Mất ý thức

Những người có phản ứng nghiêm trọng với vết đốt của ong có 25% đến 65% nguy cơ bị sốc phản vệ trong lần tiếp theo bị đốt. 

Nhiều ong đốt

Nói chung, nhiều loài ong không hung dữ và chỉ chích để tự vệ. Trong một số trường hợp, khi phá vỡ một tổ ong hoặc một bầy ong thì sẽ bị nhiều vết đốt. Hoặc một số loài ong bay theo và đốt bạn liên tục cũng có thể gây ra tình trạng nguy hiểm.

Nếu bạn bị đốt hơn chục lần, nọc độc tích tụ có thể gây ra phản ứng độc. Các dấu hiệu và biểu hiện bao gồm:

• Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy
• Đau đầu
• Cảm giác quay cuồng (chóng mặt)
• Co giật
• Sốt
• Chóng mặt nặng hơn có thể ngất xỉu

Nhiều vết đốt có thể là một cấp cứu y tế ở trẻ em, người lớn tuổi và những người có vấn đề về tim hoặc hô hấp.

Khi nào đến gặp bác sĩ

Trong hầu hết các trường hợp, ong đốt không cần đến bác sĩ. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bạn sẽ cần liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để xử lý kịp thời.

Cách xử lý khi bị ong đốt

Đau và sưng xung quanh vết đốt thường sẽ biến mất sau vài ngày mà không cần điều trị. Trong khi đó, các biện pháp khắc phục tại nhà có thể làm giảm sự khó chịu và đẩy nhanh quá trình chữa bệnh.

Tuy nhiên, nếu một người có phản ứng dị ứng với vết đốt của ong, họ sẽ cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Nếu vết sưng lan ra ngoài từ vùng bị đốt hoặc nếu nó xuất hiện ở các bộ phận khác của cơ thể, điều này cho thấy bạn đang bị phản ứng dị ứng.

Việc đầu tiên cần làm là lấy ngòi ong ra nhanh chóng. Nọc độc ở trên da càng lâu, nọc độc tiết ra càng nhiều. Gây đau và sưng tấy cho người bị đốt.

Để điều trị vết đốt từ ong, ong bắp cày hoặc ong bắp cày, bạn nên áp dụng các mẹo sau:

1. Bình tĩnh. Mặc dù hầu hết các loài ong thường chỉ đốt một lần, ong bắp cày có thể đốt một lần nữa. Nếu bạn bị đốt, hãy bình tĩnh đi ra khỏi khu vực đó để tránh bị ong và cả đàn ong đốt thêm.

2. Tháo ngòi. Nếu ngòi vẫn còn trên da, hãy loại bỏ nó bằng cách dùng móng tay hoặc một miếng gạc cạo qua nó. Không bao giờ dùng nhíp để loại bỏ ngòi, vì việc bóp ngòi có thể khiến nọc độc tiết ra nhiều hơn vào da của bạn.

3. Rửa vết đốt bằng xà phòng và nước.

4. Chườm lạnh để giảm sưng. Tuy nhiên, nếu vết sưng tấy di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể. Chẳng hạn như mặt hoặc cổ. Hãy đến cơ sở y tế gần đấy ngay lập tức vì có thể bạn đang bị dị ứng. Các dấu hiệu khác của phản ứng dị ứng bao gồm khó thở, buồn nôn, nổi mề đay hoặc chóng mặt như ở trên.

5. Cân nhắc dùng thuốc giảm đau không kê đơn. Vết đốt của ong, ong vò vẽ và ong bắp cày rất đau. Thuốc giảm đau như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau. Khi dùng thuốc bạn cần làm theo hướng dẫn trên nhãn và sử dụng đúng liều lượng.

Phòng ngừa tránh bị ong đốt

Những cách giảm nguy cơ bị ong đốt

• Dọn sạch rác, trái cây rơi và phân động vật khác xung quanh nơi ở .
• Mang giày dép khi đi ra vườn, ra ngoài.
• Tránh mặc quần áo có màu sắc tươi sáng hoặc họa tiết in hoa vì có thể thu hút ong.
• Tránh mặc quần áo rộng vì có thể khiến ong bám vào giữa vải và da của bạn.
• Đóng cửa sổ, cửa nhà nếu phát hiện gần nhà có nhiều ong.
• Hãy cẩn thận khi cắt cỏ hoặc cắt tỉa cây cối. Vì có thể động tới tổ ong.
• Loại bỏ tổ ong gần nơi ở.

Làm gì khi tiếp xúc với ong

• Nếu một vài con ong đang bay xung quanh bạn, hãy bình tĩnh và từ từ đi ra khỏi khu vực đó. 
• Nếu bị ong bắp cày đốt hoặc nhiều con ong bắt đầu bay xung quanh. Hãy nhanh chóng rời khỏi. Khi một con ong đốt, nó sẽ tiết ra một chất hóa học thu hút những con ong khác. Vào một tòa nhà và đóng cửa lại.

Trên đây là những cách xử lý khi bị ong đốt được nhiều người áp dụng. Khi có biểu hiện nặng hãy tới ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Theo: Băng Giá

Bài viết Cách xử lý khi bị ong đốt đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Sức Khỏe.

1. Nhiễm trùng toxoplasma

Các loài chim, thú như: các loài khỉ, chó, lợn là nơi cư ngụ của rất nhiều ký sinh đơn bào Toxoplasma. Người mắc bệnh lây truyền qua ký sinh đơn bào Toxoplasma qua rất nhiều con đường. Bệnh có thể lây sang người do ăn phải các bào nang trong thịt sống hoặc chưa nấu chín. Ăn phải các bào tử ở rau hoặc các thức ăn khác bị nhiễm bẩn do phân mèo không được xử lý cẩn thận. Hoặc do trẻ em chơi ở đất bẩn, tay bẩn đưa lên miệng. Lây truyền qua nhau thai, lây truyền do truyền máu…

Triệu chứng của người nhiễm trùng toxoplasma thường xuất hiện các triệu chứng: choán chỗ hệ thần kinh trung ương, viêm võng mạc màng mạch, viêm phổi, viêm cơ tim…

Khi gia đình bạn nuôi thú cưng, hãy đảm bảo chúng luôn được vệ sinh sạch sẽ và rửa tay sau khi chơi với vật nuôi. Hạn chế ôm hôn vật nuôi cũng như ăn cùng chúng, không cho vật nuôi chơi ở gần khu vực chế biến thức ăn. Không nhận nuôi những vật nuôi hoang dã, không rõ nguồn gốc, tiêm ngừa đầy đủ cho vật nuôi trong nhà.

2. Nhiễm trùng giun đũa

Nhiễn trùng gium móc là bệnh lây truyền nguy hiểm có thể hủy hoại sức khỏe. Giun đũa thường sống trong đường ruột của thú cưng. Mèo thường nhiễm giun đũa Toxocara cati, chó nhiễm giun đũa Toxocara canis và Toxascaris leonina. Người bị bệnh giun đũa thường gầy còm ốm yếu do giun trưởng thành sống trong ruột, lấy các chất dinh dưỡng của cơ thể. Việc loại bỏ giun đũa là hết sức quan trọng để đảm bảo sức khỏe.

Người bị nhiễm các ấu trùng giun đũa ảnh hưởng đến mắt: gây cản trở tầm nhìn, thậm chí bị mù. Ấu trùng di chuyển đến nội tạng, thường xảy ra ở gan, kết hợp với những triệu chứng khác như khò khè, khó thở.
Khi nghi ngờ thú cưng bị nhiễm giun móc, bạn nên cho thú cưng đi khám bác sĩ thú y, đồng thời cách ly với thú bị bệnh.

3. Nhiễm trùng giun móc

Giun móc thường thấy ở cả chó và mèo. Những loại giun móc này có thể lây nhiễm sang người, xuyên qua da nếu thường xuyên tiếp xúc với chó, mèo hoặc đi chân trần trên nền đất ẩm có chứa phân chó, mèo.

Người bị bệnh lây truyền từ giun móc sẽ có các triệu chứng: ho, đau ngực, thở khò khè, sốt, đau vùng thượng vị, khó tiêu, buồn nôn, nôn, táo bón và tiêu chảy…nghiêm trọng hơn là thiếu máu và thiếu hụt protein, hốc hác, suy tim và đầy bụng.

Để phòng ngừa bênh, bạn nên tập thói quen rửa tay trước khi ăn, hạn chế chơi với chó, mèo, hạn chế ăn tiết canh, gỏi cá sống hoặc uống rượu pha tiết. Nhà có nuôi chó, mèo, nên tẩy giun cho chúng theo định kỳ. Phân chó, mèo thải ra, nên chôn sâu xuống đất sau khi đã rắc vôi.

Ngọc Ánh

Bài viết Cảnh giác với bệnh lây truyền từ thú cưng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Sức Khỏe.

Bị rết cắn độc như thế nào?

Rết là một côn trùng độc hại. Nó có một cặp vuốt ở vùng miệng có chứa chất độc. Khi bạn bị rết cắn, chất độc sẽ theo vuốt đi vào cơ thể gây đau đớn, nhức đầu, sốt, buồn nôn. Nếu nó là một con rết lớn thì thậm chí còn gây co giật và hôn mê. Bị rết cắn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không điều trị kịp thời, đúng cách.

Cách đây gần 1 năm, bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM đã xử lý một trường hợp bị rết cắn. Bố mẹ bé gái (11 tuổi) kể lại, lúc 23h đêm cả nhà đang ngủ thì nghe tiếng khóc thét của con. Sau khi kiểm tra thì phát hiện ra một con rết dài 30cm đang bò trong màn. Trên vai của bé có 2 vết thương sưng đỏ, bầm tím.

Rết may bố mẹ đã đưa bé gái đến bệnh viện kịp thời nên đã tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể như, nhồi máu cơ tim, suy thận, hoại tử, sốc phản vệ… Sau 1 ngày theo dõi điều trị, vết cắn bớt sưng, bé gái đã tỉnh táo và ăn uống được.

Nên xử lý như thế nào khi bị rết cắn?

Bị rết cắn có thể xảy ra bất ngờ, nếu bạn vô tình chạm, dẫm đạp vào nó. Tuy nhiên trước khi áp dụng các bài thuốc chữa trị rết cắn. Việc đầu tiên cần làm là hãy tìm bất cứ một sợi dây nào có thể tìm thấy được gần đó. Tiếp theo, bạn dùng nó để buộc vào phía trên vết cắn (thắt ga – rô). Việc làm này nhằm mục đích hạn chế nọc độc của rết truyền về tim. Sau khi thực hiện bước này, bạn mới tiếp tục điều trị bằng các bài thuốc khác.

Cách điều trị khi bị rết cắn

Khi bị rết cắn, tùy vào từng trường hợp cụ thể sẽ có nhiều cách điều trị khác nhau. Nếu rết nhỏ cắn, không chứa chất độc. Bạn có thể áp dụng một số cách theo kinh nghiệm dân gian dưới đây:

– Lấy một ít dầu gió thoa vào vết thương. Sau một thời gian ngắn chỗ bị rết cắn sẽ tự khỏi.

– Người dân tộc Dao sử dụng nước dãi của gà hoặc ốc để thoa vào vết thương bị rết cắn. Chỉ sau khoảng 2 đến 3 lần thoa cơn đau sẽ được xoa dịu.

– Sử dụng tỏi giã nát để đắp trực tiếp vào vết thương bị rết cắn. Những cơn đau nhức sẽ nhanh chóng thuyên giảm.

– Lấy hạt cây hoa mào gà cho vào cối giã nhỏ và cho nước lọc vào để hòa tan. Sau đó chắt lấy nước cốt để uống, phần bã thì đắp trực tiếp vào vết thương.

– Lấy một nắm rau sam rửa sạch, cho vào cối giã nát và đắp vào chỗ bị rết cắn.

– Hạt mướp đắng rửa sạch, giã nhuyễn và cho thêm một ít giấm ăn vào. Sau đó, uống một ít nước giấm và hạt mướp đắng, bã thì đắp vào vết thương bị rết cắn.

– Lấy lá ớt giã nhỏ, đắp vào vết thương cho đến khi hết đau nhức. Mỗi ngày đắp từ 1đến 2 lần cho đến khi khỏi hẳn.

Nếu 2 – 3 ngày bạn thấy vết cắn không khỏi mà ngày càng bị sưng đau, cơ thể có nhiều biểu hiện khác thường. Như vậy có lẽ bạn đã bị nhiễm độc của rết. Lúc này nạn nhân phải được đưa đến cơ sở y tế ngay để chữa trị kịp thời.  

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn biết cách xử lý khi bị rết cắn. Tuy nhiên, để đề phòng bị rết cắn, bạn nên dọn dẹp nhà cửa gọn gàng chúng sẽ không còn chỗ trú ẩn. Ngoài ra, cần thực hiện tổng vệ sinh quanh nhà, lấp kín cống rãnh nhằm mục đích tiêu diệt rết. Vào những cơn mưa đầu mùa rết thường bò ra mặt đất. Để bảo đảm an toàn cho trẻ, bố mẹ thường xuyên nhắc nhở không đến những nơi ẩm ướt hay chọc phá rết. Khi ngủ cả người lớn và trẻ nhỏ phải mắc màn cẩn thận tránh trường hợp côn trùng chui vào màn gây nguy hiểm.

Bài viết Bị rết cắn nên xử lý thế nào? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Sức Khỏe.

Tỷ lệ các phản ứng không mong muốn do vắc-xin được ghi nhận là thấp, dao động trong khoảng 4,8 – 83 trên 100000 liều vắc-xin. Số lượng các phản ứng dị ứng thật sự với vắc-xin còn chưa biết rõ tuy nhiên ước tính khoảng 1/ 50000 – 1/ 100000 liều tiêm cho hầu hết các loại vắc-xin. Vắc-xin và các thành phần tá dược có thể gây ra các tác dụng không mong muốn, là nguyên nhân gây ra sự tranh cãi và làm cản trở các chương trình tiêm chủng mở rộng mang tầm cỡ quốc gia cũng như gây bùng phát trở lại những bệnh dịch có thể phòng tránh được bằng tiêm vaxin như Sởi, Rubella… Những vắc-xin mà thành phần  có  trứng hoặc gelatine thì phản ứng dị ứng thường nặng và tần suất xuất hiện phản ứng cũng cao hơn. Tuy vậy, phản ứng dị ứng nặng và gây tử vong như sốc phản vệ vẫn rất hiếm khi xảy ra và thường chỉ khoảng xấp xỉ 1/ 1.000.000 liều tiêm.

Các tổn thương dị ứng nhanh

Về mặt lâm sàng, các biểu hiện phản ứng phụ do vắc-xin rất đa dạng nhưng hầu hết khu trú tại chỗ tiêm và là hậu quả của quá trình viêm không đặc hiệu do các thành phần trong vắc-xin như muối nhôm hoặc các thành phần vi khuẩn hoạt động. Trên thực tế có một số ghi nhận những trường hợp xuất hiện cơn co thắt phế quản giống hen, xơ cứng rải rác, hội chứng Guillain-Barré, viêm ruột hoặc tử vong ngay sau tiêm vắc-xin có thể do nguyên nhân nào đó chưa biết rõ có liên quan. Tuy nhiên không thấy có mối liên quan dựa trên khoa học và bằng chứng trên lâm sàng. Đối với bệnh nhân có cơ địa dị ứng (Atopy), cho đến nay chưa có bằng chứng làm gia tăng nguy cơ dị ứng  vắc-xin trong nhóm bệnh nhân này.

Các phản ứng nhẹ tại chỗ hoặc tình trạng sốt sau tiêm vắc-xin thường xảy ra và không có chống chỉ định tiêm những liều vắc-xin sau. Tuy nhiên những trường hợp phản ứng dị ứng toàn thân hoặc sốc phản vệ, bệnh nhân cần được thăm khám, khai thác tiền sử đầy đủ và làm các test chẩn đoán dị ứng với vắc-xin và thành phần trong vắc-xin, tuân thủ theo các hướng dẫn điều trị và tư vấn của bác sỹ chuyên khoa là điều quan trọng để chẩn đoán đúng và đưa ra quyết định điều trị phù hợp. Với những trường hợp dị ứng thực sự mà bắt buộc phải tiêm liều vaxin nhắc lại trong khi không có chế phẩm thay thế giảm mẫn cảm sẽ được chỉ định.

ThS. BS. Nguyễn Văn Đĩnh

Bộ môn Dị ứng & Miễn dịch Lâm sàng, Đại học Y Hà Nộ

Bài viết Tiếp cận chẩn đoán và điều trị các phản ứng quá mẫn với vắc-xin đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Sức Khỏe.